حجت الاسلام و المسلمین سیدمصطفی حسینی نیشابوری، مدیر مرکز تخصصی تفسیر اسراء تهران وابسته به بنیاد علوم وحیانی اسراء تحت اشراف آیت الله العظمی جوادی آملی است.

این مدیر حوزوی در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در تهران، می گوید: اگرچه باید در قبال نقض برجام و توافق هسته ای از سوی آمریکا، اقدام متقابلی از سوی ایران صورت گیرد، اما در عین حال باید خطاب به دیگر کشورهای 1+5 با صدای بلند اعلام کنیم که اقدام متقابل جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به اقدام مجلسین آمریکا انجام شده، نه در راستای نقض برجام و توافق هسته ای.

حجت الاسلام و المسلمین حسینی نیشابوری همچنین هشدار می دهد، اقدام عجولانه، از روی هیجان، و خدای ناکرده خودسرانه در مقابل اقدام اخیر آمریکا، نه تنها خیلی پاسخ گو نیست، بلکه باعث ضعف موقعیت ایران در عرصه بین المللی می شود؛ کار عاقلانه و منطقی پیروی کامل از فرمایشات مقام معظم رهبری و تدبیر ایشان در این زمینه است که قطعا اعلام خواهد شد.

این استاد حوزه می افزاید: نباید در پی اقدام خصمانه آمریکا بر علیه ایران، در داخل کشورمان شاهد اقدامات خودسرانه همانند حمله به سفارت عربستان باشیم که باعث شد، عربستان سعودی که در یک فضای ضعف قرار داشت در عرصه بین الملل به دلیل اتفاقاتی مانند فاجعه منا و ...، بدهکار نظام جمهوری اسلام ایران بود، به یکباره و با شانتاژهای خبری و انعکاس مرتب اخبار حمله به سفارتش در ایران، تبدیل شود به یک آدم طلبکار از نظام جمهوری اسلامی؛ و نتیجه این شد که در نهایت، بجای این که ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران در برابر عربستان، روی کرسی مدعی بنشینیم، بر کرسی متهم بنشینیم.

مشروح گفت وگوی خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، با حجت الاسلام و المسلمین سیدمصطفی نیشابوری را در ادامه بخوانید:

*اقدام اخیر سنای آمریکا در تمدید تحریم های 10ساله این کشور بر علیه جمهوری اسلامی ایران، واکنش های متعددی داشته است؛ برای مثال این بار و بر خلاف گذشته، بسیاری از کشورهای اروپایی که در گذشته خیلی راحت همراه آمریکا بودند، امروز خیلی روی خوش به این مسئله نشان نمی دهند و خیلی تمایل به همراهی آمریکا ندارند؛ و شاید ناتوانی آمریکا در ایجاد اجماع جهانی بر علیه نظام جمهوری اسلامی ایران، باعث شده تا تحریم های یکجانبه داخلی خود را بر علیه ایران توسط مجلس سنا به تمدید کند؛ نظر حضرتعالی در این خصوص چیست؟

به هر حال سیاست های جنگ طلبانه آمریکا، در دراز مدت، آمریکا را در انزوای جهانی قرار می دهد؛ دنیا اصلا استقبال نمی کند از این که عده ای بخواهند، بازهم آتش جنگ را در نقاط مختلف دنیا بر افروخته نگاه دارند؛ نگاه گفت وگو محور در افکار عمومی، بیشتر حمایت و توجه مردم را جلب می کند.

اروپایی ها به این نتیجه رسیده اند که لااقل در فضاهای امنیتی، از مولودی مثل گروهک تروریستی داعش استقبال نکنند؛ کما این که در گذشته شاهد سکوت استقبال گونه آنان نسبت به این مسئله بودیم.

به هر حال وقتی خانم کلینتون به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و شخصی که 4سال وزیر خارجه این کشور بوده، خودش اعتراف می کند که گروهک تروریستی داعش، دست پرورده خود ما آمریکایی هاست و ما آن را به وجود آوردیم، ولی آثار ناامنی های ایجاد شده توسط این گروهک تروریستی را مردم کشورهای مختلف دنیا از جمله دو کشور اروپایی بلژیک و فرانسه باید احساس کرده و با آن روبرو شوند، قطعا نگاه مردم دنیا را بیش از گذشته، نسبت به آمریکا منفی می کند؛ این احساس را نه فقط مردم بلژیک و فرانسه و یا کشورهای دیگر، که حتی عقلای آن کشور و حتی برخی دولتمردان و مسئولان شان هم دارند.

بسیاری از دولتمردان و مسئولان کشورهای اروپایی با تحلیل اتفاقات چند سال اخیر دنیا، به این نتیجه می رسند، که اگر بنا باشد، آمریکا در مسیر فضای غیر تعاملی حرکت کرده و کماکان خوی جنگ طلبی خود را دنبال کند، راه شان را از آمریکا جدا کنند.

در همین راستا می بینیم که مثلا در قصه سوریه، زمزمه هایی شنیده می شود که اروپایی ها وارد فضای مذاکره با بشار اسد و دولت قانونی حاکم بر سوریه می شوند و پرهیز می کنند از این که هم خود را دچار موج خشونت کرده و هم شاهد موج مهاجرت آوارگان سوری به کشورهای شان شوند.

به هر حال افکار عمومی اروپا به دنبال این هستند که ثبات و امنیت را در کشورهای شان شاهد باشند؛ و می دانند که اگر در برخی موارد فضاهای نامطلوبی وجود دارد، در سایه جنگ هایی بود که متأسفانه در سال های اخیر به وقوع پیوسته و در این جنگ ها بعضا شاهد تابعیت محض برخی کشورهای اروپایی از دولت آمریکا بوده ایم؛ شاهد این مدعا جنگ هایی است که در سوریه، عراق و یمن ایجاد شد و امروز آثار سوء این جنگ ها در اقتصاد و امنیت اروپا نیز خود را نشان داده است.

*یعنی حضرتعالی احساس می کنید، یکه تازی آمریکا در صحنه بین المللی در حال از بین رفتن است؟

به هر حال ممکن است در ابعاد دیگری، هنوز برخی از کشورهای اروپایی، به دلایلی سعی کنند که از آمریکا تبعیت کنند، اما در بعد اقتصادی و امنیتی، فضا به گونه ای است که اگر حتی دولتمردان اروپایی بخواهند چنین کاری کنند، افکار عمومی آن کشورها اجازه چنین کاری نخواهند داد و به حزب، گروه و تفکراتی که با خوی جنگ طلبی آمریکا همراه باشند، روی خوش نشان نمی دهند؛ این مسئله در حال حاضر در کشور فرانسه به وضوح حس می شود و همچنین در کشوری مثل بلژیک؛

مردم بسیاری از کشورهای اروپایی دریافته اند، چنانکه بخواهند در فضای امنیتی و نظامی تابع محض آمریکا باشند، اولین اثر سوء این اقدام را، خودشان حس می کنند.

بنابراین، آمریکا با ادامه روند خوی جنگ طلبی خود، کم کم به سمتی می رود که راه خود را از اروپا جدا می کند، و این اتفاق، از منظری شاید، نتیجه روشنگری ها، صبر و مقاومت و مظلومیت مردم منطقه خاورمیانه از جمله مردم یمن، سوریه و عراق است؛ که آمریکایی ها در دراز مدت، بازنده جنگ در این کشورها شدند و از آن بدتر اروپایی ها بودند که زلف خود را به زلف آمریکایی ها گره زدند.

*به نظر حضرتعالی، با توجه به این که برجام و توافق هسته جمهوری اسلامی ایران با کشورهای 1+5، از سوی آمریکا به عنوان یکی از 6 کشور طرف مذاکره با ایران، نقض شده، بهترین اقدام مسئولان کشورمان در مقابل تمدید تحریم های یکجانبه آمریکایی بر علیه ملت مان، چه اقدامی می تواند باشد؟

مستحضرید که یکی از خصوصیت های دولتمردان آمریکایی این است، به مجرد این که احساس کنند، طرف مقابل شان دچار ترس و یا انفعالی شده است، هجوم و حمله خود را چند برابر می کنند؛ الان، آن ها نوعی تهاجم را نسبت به ما در پیش گرفتند؛ یعنی هم مجلس نمایندگان هم مجلس سنای آمریکا. و تجربه بیش از سه دهه گذشته نشان می دهد که هر وقت تندی و زیاده خواهی های آمریکایی ها را، با شدت و تندی جواب دادیم، آنها عقب نشینی کردند؛ اما اگر بخواهیم در تعامل با آمریکا، به نحوی سیگنال هایی بفرستیم که آنان تصورشان این باشد که ما ترسیدیم و یا عقب کشیدیم و کنار ایستاده ایم، آنان فضای تهاجمی خود را بیشتر کرده و تحریم های شان را تحت عنوان حقوق بشر، زیرساخت های موشکی و ... بیشتر می کنند.

البته نه فقط دولتمردان کشورمان باید در مقابل اقدام اخیر آمریکا واکنش نشان دهند، بلکه همه نیروهای داخلی و به صورت متحدالشکل، بدون تمایلات حزبی و شخصی، باید وارد عمل شوند؛ همچنین مجلس شورای اسلامی، قوه قضائیه و دولت که قرار است به عنوان نمایندگی ملت ایران با طرف های غربی در مذاکرات روبرو شوند، بای با هماهنگی کامل عمل کنند.

به نظر بنده، دولتمردان و مسئولان دستگاه دیپلماسی کشورمان باید همان تهاجم و با همان شدت جواب اقدام اخیر آمریکا در عهد شکنی و نقض برجام و توافق هسته ای را بدهند و مقابله به مثل کنند؛ و البته نکته مهمی هم هست که در عرض این کار باید انجام دهند این است که مانند گذشته، پیام های صلح طلبانه، تعاملی و عدم استقبال از جنگ را به دیگر کشورهای عضو 1+5 و سایر کشورهای اروپایی بفرستند؛ یعنی کار حساس مسئولان دستگاه سیاست خارجی کشورمان در این مرحله کنونی باید این باشد که حساب آمریکا را از اروپا جدا کنند؛ یعنی بگویند در این مقطع زمانی، بالاخره یکی از آن شش کشور طرف مذاکره جمهوری اسلامی ایران، نقض عهد و اقدام خصمانه کرده که در مقابل آن هم یک اقدام خصمانه می طلبد. البته این کار زیرکی دولتمردان خودمان را می خواهد که در کنار کارهایی که برای مقابله با آمریکا انجام می دهند، تعامل با دنیا را حفظ کنند؛ اگر انشاالله این زیرکی را همه تشکیلات داخلی ایران به صورت هماهنگ با هم انجام دهند موفق می شویم.

*یعنی به نظر حضرتعالی، اگرچه آمریکا با تمدید تحریم های 10ساله علیه جمهوری اسلامی ایران، عملا برجام و توافق هسته ای را نقض کرده، اما ایران همچنان پایبند به توافق هسته ای و برجام بماند؟ نظر شما این است؟

ما باید متعهد باشیم، و بر اساس آموزه های دینی هم که داریم، متعهد هستیم به آن چه که تعهد کردیم؛ البته این پایبندی به تعهد، در رابطه با کسی است که این تعهدش را نسبت به ما حفظ کرده و حریم را رعایت کرده است؛ اما چون آمریکایی ها این کار را نکردند و نقض عهد کردند و توافق را زیر پا گذاشتند، ما باید  حساب آمریکایی ها را از دیگر طرف های مذاکره جدا کنیم؛ و در اقدام مناسب که از حیث فنی می تواند قابل ارزیابی باشد، مثلا با تأسیس یا برگردندان برخی از تأسیسات هسته ای کشورمان به حالت اولیه که حالا انشاءالله جزئیات آن، تصمیم گیری خواهد شد، اقدام لازم را انجام دهیم. خلاصه آن چه که اقدام می شود، باید آمریکایی ها را به این نتیجه برساند که یا باید برگردند و از این اقدام خصمانه اخیر خود اظهار ندامت کرده و بد عهدی خود را جبران کنند و یا این که ایران به روشنی این درس را به آن ها بدهد که عکس العمل ما در مقابل کسی که خلف وعده می کند، شدید خواهد بود.

به نظر می رسد، همزمان با اقدام مسئولین کشورمان برای مقابله با اقدام اخیر آمریکا، رسانه های کشورمان باید وارد عمل شده و افکار عمومی دنیا را متقاعد کنند که اقدام ایران، اقدامی است فقط و فقط در مقابل آمریکا، و از این رو در راستای جنگ طلبی و عدم تعامل با دنیا نیست، بلکه پاسخ به بدعهدی یک کشور است؛ و البته رسانه های آمریکایی نیز در جهت مخالف ما حرکت خواهند کرد، اما ما هم نباید بی تفاوت باشیم.

یعنی ما باید کماکان حرف و شعارمان به عنوان جمهوری اسلامی ایران این باشد که، تعامل با دنیا را بر اساس صلح و بر اساس احترام متقابل بین کشورها دنبال می کنیم، اما در عین حال ما تعادلی هم در اقدامات خودمان لحاظ کنیم که اگر کسی با ما خلف وعده می کند و گارد تهاجمی گرفت، ما نه می ترسیم و نه عقب نشینی می کنیم.

*اگر می شود بیشتر توضیح بفرمایید که چگونه می توان هم در مقابل بدعهدی و اقدام خصمانه آمریکا واکنش نشان دهیم و هم این که با ادامه پایبندی به برجام و توافق هسته ای، روحیه تعاملی با دیگر کشورهای 1+5 را حفظ کنیم؟ یعنی دو مسئله پایبندی به برجام و توافق هسته ای از سوی ایران و در مقابل، واکنش مناسب در مقابل بدعهدی آمریکا در قبال این توافق، چگونه با هم جمع می شود؟

یکی از تحرکات مثبتی که جمهوری اسلامی ایران در شرایط کنونی می تواند داشته باشد، این است که مجلس ایران وارد عمل شود و دولت و فضای اجرایی کشور را ملزم کند به اقدام مقتدرانه در مقابل آمریکا، و البته در فضایی که در حقیقت بحث فنی صلح طلبانه هسته ای ما نیز دنبال شود. توضیح بیشتر این که مجلس از دولت بخواهد که مثلا یکی از فضاهایی که ما در پی توافق هسته ای به حالت تعلیق در آورده ایم، فعال کند و به روشنی و با صدای بلند اعلام کند که این کار جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به اقدام مجلسین آمریکا انجام شده، نه در راستای نقض برجام؛ یعنی اگر اروپایی ها و دیگر طرف های مذاکره توافق با ایران، به ما معترض شدند که چرا شما مثلا این بند از توافق را زیر پا گذاشتید، بگوییم که این کار ما در پاسخ به بدعهدی آمریکایی ها به عنوان یکی از طرف های مذاکره بوده است. این کار ما کاملا منطق دارد که یک نفر نباید ساکت بنشیند و حقوق‌ش ضایع شود.

*نکته خاص دیگری در مورد بحث ارائه شده، در نظر دارید که بفرمایید؟

فقط به نظر می رسد که اقدام عجولانه و از روی هیجان خیلی پاسخ گو نیست؛ چون بنده خیلی در تماس هستم با جوانانی از قشر طلبه و دانشجو، و احساسات آنان را می بینم، اما در عین حال، کار عاقلانه و منطقی این است که به صورت کامل از فرمایشات مقام معظم رهبری و تدبیر ایشان که حتما اعلام خواهد شد و دستگاه هایی که زیر نظر ایشان کار می کنند استقبال کنیم و در عمل خودمان را نسبت به فرمایشات ولی فقیه عامل بدانیم.

نشود، خدای ناکرده، در پی بدعهدی آمریکا که دشمنی اش بر ملت ایران آشکار است، در داخل کشورمان اقدام خودسرانه ای شود، چرا که نتیجه آن ضرر و زیان برای جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین المللی خواهد بود؛ نباید شاهد اتفاقی همانند اقدام های خودسرانه حمله به سفارت عربستان را شاهد باشیم، که باعث شد، عربستان سعودی که در یک فضای ضعف قرار داشت در عرصه بین الملل به دلیل اتفاقاتی که مانند فاجعه منا و ... افتاده بود، بدهکار نظام جمهوری اسلام ایران بود، به یکباره و با شانتاژهای خبری و انعکاس مرتب اخبار حمله به سفارتش در ایران، تبدیل شود به یک آدم طلبکار از نظام جمهوری اسلامی؛ و نتیجه آن اقدام خودسرانه در داخل کشورمان برای حمله به سفارت عربستان این شد که در نهایت، بجای این که ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران در برابر عربستان، روی کرسی مدعی بنشینیم، بر کرسی متهم بنشینیم.

گفت وگو: صادق چهرقانی